กระท่อมน้อยปลายนา
ข้อมูลผลงาน
1,136 4,219
กระท่อมน้อยปลายนา is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Thailand License.
หัวเรื่อง : กระท่อมน้อยปลายนา |
คำอธิบาย : กระท่อมปลายนา\\nบ้านทรัพย์สมบูรณ์ ตำบลภูผาม่าน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น\\nข้อมูลเจ้าของภูมิปัญญา \\nชื่อเจ้าของภูมิปัญญา นายประจักษ์ ต่อพรม (วัน) \\nที่อยู่ 108 หมู่ 6 ตำบลห้วยม่วง อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น \\nอาชีพ เกษตรกร อายุการศึกษาภูมิปัญญา .......27......ปี \\n\\nชื่อภูมิปัญญา กระท่อมปลายนา\\nประวัติข้อมูลภูมิปัญญา \\nประวัติบ้านทรัพย์สมบูรณ์\\n สภาพพื้นที่ของหมู่บ้านทรัพย์สมบูรณ์ เดิมเป็นป่าเขา เต็มไปด้วยไม้เนื้อแข็ง เมื่อมีการเข้ามาอยู่อาศัยของผู้คน ก็เริ่มมีการเผาป่าและทำไร่ ปัจจุบันแยกหมู่บ้านออกเป็น 4 ชื่อ หมู่บ้านผาน้ำทิพย์ หมู่บ้านห้วยเตย หมู่บ้านห้วยซ้อ และหมู่บ้านทรัพย์สมบูรณ์ ในอดีตกาลบ้านทรัพย์สมบูรณ์ นั้นมีความอุดมสมบูรณ์ไปด้วยพันธุ์ไม้ และเริ่มมีการบุกรุกป่าเขา เพื่อใช้ทำเป็นพื้นที่เกษตร เช่น ปลูก ทำนา ปลูกลำไย \\nปลูกสตอเบอรี่ และที่ปลูกกันมากที่สุดคือปลูกอ้อยนั้นเอง ถึงแม้ในปัจจุบัน จะมีการทำฟาร์มเห็ดมากขึ้นก็ตาม แต่ชาวบ้านก็ยังคงนิยม ทำไร่อ้อยและไร่นา \\n\\n ซึ่งหมู่บ้านทรัพย์สมบูรณ์นั้นไม่ได้เป็นหมู่บ้านเก่าแก่หากเป็นเพียงแค่หมู่บ้านที่เกิดขึ้นตามความต้องการที่อยู่อาศัยและที่ทำกินของประชาชน จึงทำให้บ้านแห่งนี้ไม่ค่อยมีภูมิปัญญาอันเก่าแก่ที่สืบทอดต่อกันมา นอกจากการทำไร่ทำนาแล้วสิ่งที่ชาวบ้านทรัพย์สมบูรณ์ทำก็มีอีกอย่าง คือการล่าสัตว์ป่า เช่น งู หนูนา และสัตว์ป่าบางชนิดที่สามารถเป็นอาหารได้\\n\\n ดังนั้นที่หมู่บ้านแห่งนี้จึง ไม่มีผู้ต่อยอดภูมิปัญญา หากแต่จะเป็น ผู้ริเริ่มสร้างภูมิปัญญา\\n\\n \\n\\nภาพการสร้างกระท่อม\\nผู้สร้างภูมิปัญญา\\n คุณพ่อประจักษ์ ต่อพรม อายุ 43 ปี บ้านเลขที่ 108 หมู่ 6 บ้านทรัพย์สมบูรณ์ ตำบลห้วยม่วง อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น ได้เริ่มศึกษาภูมิปัญญาการสร้างกระท่อมปลายนาตั้งแต่อายุ 16 ปี เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2533 โดยได้เริ่มศึกษาวิที่การสร้างด้วยตัวเอง ในระยะแรกกระท่อมที่สร้างนั้น ค่อนข้างที่จะล้มง่ายเมื่อถูกลมพายุพัด คุณพ่อวันจึงได้สะสมประสบการณ์ ได้สร้างกระท่อมหลายหลัก ลองผิดลองถูก จนในที่สุดคุณพ่อวันก็สามารถสร้างกระท่อมที่แข็งแรงได้ หลังจากนั้นท่านยังไม่หยุดได้ลองสร้างกระท่อมแบบที่มีกระตกแต่งและเพิ่มความสวยงามเข้าไป จากการได้ลงพื้นที่ คุณพ่อวันได้สร้างกระท่อมแบบหยาบๆให้ได้ดูถึงขั้นตอนในการสร้างที่จะได้กระท่อมแข็งแรงและสามารถเป็นที่หลบแดด หลบฝนได้ชั่วคราว ซึ่งในการสร้างนั้นส่วนที่สำคัญที่สุดคือ การลงตอม่อและการตั้งเสา เนื่องขั้นตอนนี้จะทำให้กระท่อมมีความมั่นคงมาก แต่หากลงไม่เป็นกระท่อมนั้นอาจจะล้มได้ง่าย \\nกำหนดความรู้/แสวงหาความรู้ (ภายใน/ภายนอก)\\n \\n การการที่ชาวบ้านต้องออกไปทำไร่ ดูแลสวน คุณพ่อวันจึงได้เกิดความคิดในการที่จะสร้างที่พักชั่วคราว เพื่อใช้เป็นที่หลบแดดและฝน คุณพ่อวันได้เริ่มหาวิธีการสร้างกระท่อมเล็ก โดยถามจากคนที่รู้วิธีการสร้างแต่เนื่องจากในสมัยคุณพ่อยังหนุ่ม ผู้คนและการสื่อสารยังไม่ดีเท่าปัจจุบันจึงทำให้หาความรู้ได้ไม่มากพอ คุณพ่อเลยเริ่มสร้างเองโดยคิดจากภาพที่เคยเห็น นำมาสร้างในช่วงแรกนั้นยัง ไม่ได้กระท่อมที่ดีแต่หลักจากการเก็บประสบการณ์มานานจึงทำให้ปัจจุบันคุณพ่อสามารถสร้างและถ่ายทอดวิธีการสร้างกระท่อมได้เป็นอย่างดี ซึ่งความรู้ส่วนใหญ่คุณพ่อได้มาจากการทดลอง ทำซ้ำไปซ้ำมา นั้นเอง\\n\\nการสร้างความรู้ (ขั้นตอน/วิธีการการสร้างภูมิปัญญา)\\nการสร้างกระท่อมน้อย\\nขั้นที่ 1 การลงตอม่อ โดยการขุดหลุมให้ลึกลงไปประมาณครึ่งศอก และตัดไม้ให้ปลายอีกด้านมาความแหลม \\n พอที่จะเจาะลงเนื้อดินได้ โดยจะมีไม้ช่วยค้ำรอบตอม่อ เมื่อตอม่อลงไปในดินจนเกือบจมทำเสาเราจะ \\n ทำการบาก(ตัด)ไม้ให้มีลักษณะเป็นรูปตัว L\\nขั้นที่ 2 การลงเสา จะทำการตัดไม้เป็นรูปตัว L เช่นกันและประกบเข้ากับตอม่อ โดยมีไม้ค้ำเสาไว้ ซึ่งขั้น \\n ตอนนี้จะยังไม่ทำการลงตะปู เราจะทำแบบเดิมจนกว่าจะเสาจะครบทุกต้น\\nขั้นที่ 3 การขึ้นโครงหลังคา\\n ขั้นที่ 3.1 การขึ้น อกไก่ หรือก็คือคานที่อยู่บนสุดของหลักคาตรงบริเวณที่หลังคาหักเป็นมุม\\n ขั้นที่ 3.2 จากนั้นจะขึ้นจันทันเอก\\n ขั้นที่ 3.3 จะทำการลงตะปูระหว่างเสาและตอม่อ ให้ครบทุกต้นและแข็งแรก\\n ขั้นที่ 3.4 จากนั้นจะขึ้นจันทันพรางและลงตะปูระหว่างคานด้วย\\n ขั้นที่ 3.5 ลงตะปูทุกจุดของคานและจันทันเอกและจันทันพราง เพื่อความแข็งแรง\\nขั้นที่ 4 การมุงหลังคา\\n \\n \\n โดยจะมุงหลังคาด้านใดด้านหนึ่งให้ครบก่อน จากนั้นจะทำการมุงหลังคาอีกด้านให้ได้ส่วนหนึ่ง\\nจากนั้นจะทำการขึ้นวงกบ\\n\\n\\n\\n\\n \\n \\n ขั้นที่ 5 มุงหลังคาแบบขั้นที่ 4 จนครบ\\n ขั้นที่ 6 ตกแต่งตัดไม้ส่วนเกินทิ้งออกไป\\n\\n \\n\\nเสร็จสิ้นการสร้างกระท่อม\\n\\n \\n\\nการจัดเก็บและการค้นคืนความรู้ (การจดจำ/เอกสาร/ฐานข้อมูล)\\n ความรู้ที่ได้มาจาก การจดจำ ประสบการณ์ การลองผิดลองถูก และการค้นคว้าของหาความรู้ด้วยตนเองเพื่อพัฒนาภูมิความรู้ให้ดียิ่งขึ้น\\nการถ่ายทอดความรู้และการใช้ประโยชน์ (ซึมซับไว้กับตนเอง หรือ เผยความรู้ให้แก่องค์กร)\\n ภูมิปัญญาการสร้างกระท่อมนั้นมาจาก เมื่อชาวบ้านต้องออกไปทำไร่ ทำนา ในบริเวณที่ห่างไกลจากบ้าน จะทำให้ไม่มีที่พักชั่วคราว ดังนั้น จึงได้คิดสร้างบ้านแบบง่ายๆ หรือที่เลียกว่ากระท่อมขึ้นมานั้นเอง ซึ่งวิธีการสร้างนั้นสามารถถ่ายทอดต่อไปยังผู้อื่น อีกทั้งยังสามารถพัฒนารูปแบบ หรือวิธีการสร้างกระท่อมให้ดียิ่งขึ้น โดยคุณพ่อวัน จะบอกวิธีขึ้นโครงกระท่อมก่อนและตามด้วยขั้นตอนอื่นๆ\\n \\n\\nภาพการขึ้นโครงกระท่อม\\n\\n \\nภาพการมุงหลังคา\\n\\nพิกัด (สถานที่)\\nไร่อ้อยของคุณพ่อ หมู่บ้านทรัพย์สมบูรณ์ ตำบลห้วยม่วง อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น\\nข้อมูลผู้ศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่น ปีการศึกษา 2560\\nชื่อผู้ศึกษา นายวัชรพล สุขวิริยานนท์ \\nหลักสูตร ประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู\\n(ป.บัณฑิต) รุ่น 4 \\nรายวิชา ความเป็นครู (8005201) \\nเน้นศึกษา ครูกับการอนุรักษ์และส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น \\nคณะ ศึกษาศาสตร์ \\nสถานที่ศึกษา มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ\\nสถานที่ทำงาน โรงเรียนบ้านทรัพย์สมบูรณ์\\nอาจารย์ผู้สอน\\n1 รองศาสตราจารย์ สำเร็จ คำโมง (ครูภูมิปัญญาไทย, ศิลปินมรดกอีสาน)\\n2 อาจารย์ ดร.พา อักษรเสือ\\n3 อาจารย์ ดร.ธีรภัทร โคตรบรรเทา\\n4 อาจารย์ สุชาดา ลดาวัลย์\\n5 อาจารย์ อัจฉริยะ วงษ์คำซาว\\n6 อาจารย์ บุญจันทร์ เพชรเมืองเลย |
สื่อสำหรับบุคคลประเภท : ทั่วไป |
ผู้สร้างสรรค์/ผู้แต่ง/เจ้าของผลงาน : ประจักษ์ ต่อพรม |
ผู้สร้างสรรค์ร่วม/ผู้แต่งร่วม/เจ้าของผลงานร่วม : วัชรพล สุขวิริยานนท์, มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ |
คำสำคัญ : กระท่อม, กระท่อมน้อยปลายนา, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ |
URL : - |
จำแนกตามระดับชั้น : ประถมศึกษาปีที่ 1 (ป. 1), ประถมศึกษาปีที่ 2 (ป. 2), ประถมศึกษาปีที่ 3 (ป. 3), ประถมศึกษาปีที่ 4 (ป. 4), ประถมศึกษาปีที่ 5 (ป. 5), ประถมศึกษาปีที่ 6 (ป. 6), มัธยมศึกษาปีที่ 1 (ม. 1), มัธยมศึกษาปีที่ 2 (ม. 2), มัธยมศึกษาปีที่ 3 (ม. 3), มัธยมศึกษาปีที่ 4 (ม. 4), มัธยมศึกษาปีที่ 5 (ม. 5), มัธยมศึกษาปีที่ 6 (ม. 6), ปริญญาตรี , ปริญญาโท, ปริญญาเอก, ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) , ประกาศนียบัตรครูเทคนิคชั้นสูง (ปทส.) , ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.), การศึกษาตามอัธยาศัย |
จำแนกตามสาขาวิชาของสื่อ : การงานอาชีพและเทคโนโลยี, สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม |
จำแนกตามลักษณะของสื่อ : VDO Clip, ข้อมูลปฐมภูมิ , รูปภาพ, ใบงาน |
ไฟล์ดิจิทัล
- ดาวน์โหลด 1 | (3.28 MB) | |
- ดาวน์โหลด 2 | (1.01 MB) | |
- ดาวน์โหลด 3 | (2.95 MB) | |
- ดาวน์โหลด 4 | (2.85 MB) | |
- ดาวน์โหลด 5 | (2.30 MB) | |
- ดาวน์โหลด 6 | (3.91 MB) | |
- ดาวน์โหลด 7 | (2.51 MB) | |
- ดาวน์โหลด 8 | (887.19 KB) | |
- ดาวน์โหลด 9 | (2.61 MB) | |
- ดาวน์โหลด 10 | (3.71 MB) | |
- ดาวน์โหลด 11 | (218.07 KB) | |
- ดาวน์โหลด 12 | (215.54 KB) | |
- ดาวน์โหลด 13 | (180.26 KB) | |
- ดาวน์โหลด 14 | (1.15 MB) |
ทรัพยากรที่เกี่ยวข้อง
-
กลอนลำทำนองขอนแก่นจำนวนผู้เข้าชม (13,385)
-
การทำพานบายศรีสู่ขวัญจำนวนผู้เข้าชม (10,060)
-
การสานตะกร้าไม้ไผ่จำนวนผู้เข้าชม (9,376)