โอ ชัยภา

---

-  File 1
-  File 2
-  File 3
-  File 4
-  File 5
-  File 6
-  File 7

หัวเรื่อง :  จักรสาน (ตะกร้า)

สื่อสำหรับบุคคลประเภท :   ครู / อาจารย์, นักเรียน / นักศึกษา, ทั่วไป, ผู้ปกครอง

ผู้สร้างสรรค์/ผู้แต่ง/เจ้าของผลงาน :  โอ ชัยภา

เจ้าของผลงานร่วม :   -

คำสำคัญ :   ภูมิปัญญา, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, จักรสาน, ตะกร้า, จักรสาน (ตะกร้า)

คำอธิบาย :  ภูมิปัญญาท้องถิ่น จักรสาน (ตะกร้า)\ ข้อมูลเจ้าของภูมิปัญญา \ ชื่อเจ้าของภูมิปัญญา คุณตาโอ ชัยภา \ ที่อยู่ บ้านเลขที่ ๑๓ หมู่ ๒ ตำบลแคนเหนือ อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น\ \ อาชีพ ทำนา ทำสวน อายุการศึกษาภูมิปัญญา ๒๘ ปี \ วัตถุดิบ : ไม้ไผ่บ้าน \ ระยะเวลาที่สร้างสรรค์ : จำนวน ๑ ใบ ต่อ ๑ วัน\ กลุ่มผู้บริโภค : คนทั่วไป และแม่ค้าตลาดสด\ ราคาใบละ : ๑๕๐-๒๐๐ บาท ตามขนาดของตะกร้า\ ชื่อภูมิปัญญา จักรสาน (ตะกร้า)\ ประวัติความเป็นมา การกำเนิดจักรสาน (ตะกร้า)\ คุณตาโอ ชัยภา ได้เล่าว่าได้เรียนรู้วิชาจักรสานตั้งแต่วัยเด็ก และได้เริ่มจักรสานในปี พ.ศ.2532 ซึ่งคุณตาโอได้สืบทอดการจักรสานมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษและคุณตาโอก็ได้เป็นผู้สืบทอดงานจักรสานนี้มาจนถึงปัจจุบัน จนทำให้คุณตาโอมีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักของชาวบ้าน หมู่บ้านใกล้เคียง และแพร่หลายไปสู่หลายพื้นที่\ วัสดุอุปกรณ์ในการจักรสาน (ตะกร้า)\ ๑. ไม้ไผ่บ้าน\ ๒. มีด\ \ \ ขั้นตอนการจักรสาน(ตะกร้า)\ ขั้นตอนที่ ๑. นำไม้ไผ่ที่ได้ขนาดมาตัดเป็นท่อนขนาดยาวประมาณ 1 เมตร (ขนาดแล้วแต่ขนาดของตะกร้า) โดยการใช้เลื่อยตัดเป็นท่อน แล้วเอกมีดโต้เหลาตาข้อไม้ไผ่ออก จากนั้นทำการขูดผิวเปลือกนอกของไม้ไผ่ออก ชาวบ้านเรียกว่า “การทำหลาบ” เมื่อหลาบเสร็จแล้วใช้มีดโต้ผ่าเป็นซีก (อีสานเรียก“งีม”) \ ขั้นตอนที่ ๒. นำไม้ไผ่ที่ผ่าซีก (งีม) มาจักเป็นเส้นตอก แล้วใช้มีดตอกแต่งเส้นตอกให้เรียบซึ่งเรียกว่า “เหลาตอก” หรือ “ขูดตอก”\ ขั้นตอนที่ ๓. นำเส้นตอกที่เหลาเรียบร้อยแล้ว มาสานก่อขึ้นรูปตะกร้า โดยเริ่มสานจากฐานก้นตะกร้าก่อนเป็นลำดับแรก ทำไม้ไผ่เหลาเป็นฐานตะกร้า ๒ ชิ้น มัดผูกไขว้กันเพื่อเป็นฐานก้นตะกร้า ซึ่งนิยมสานด้วยลายสองและใช้เส้นตอกตามขนาดของตะกร้า\ ขั้นตอนที่ ๔. ใช้ตอกเส้นเล็กกลมเพื่อสานขัดกับตอกเส้นยืน สานเป็นลายสับหว่างกัน โดยสานตอกเส้นยืนยก ๑ ข่ม ๑ สานไปเรื่อย ๆ จนได้ตามขนาดที่ต้องการจนเสร็จ เมื่อได้ขนาดตะกร้าตามต้องการแล้ว ทำขอบปากตะกร้าโดยการสานไขว้กันไปเรื่อย ๆ จนเสร็จ แล้วใส่ห่วงตะกร้า (ฮวงตะกร้า) ซึ่งทำด้วยไม้ไผ่เหลาปลายให้แหลม โดยการเสียบเข้าไปในลายตะกร้า แล้วใช้หวายถักให้ห่วงยึดแน่นกับตะกร้า \ การจัดเก็บและการค้นคืนความรู้ \ ได้จัดเก็บความรู้ไว้กับตัวเอง ลูก หลานและเผยแพร่ให้แก่ นักเรียนนักศึกษาที่ได้เข้าไปเรียนรู้และศึกษาข้อมูล รวมทั้งผู้คนที่สนใจในการจักรสาน\ การถ่ายทอดความรู้และการใช้ประโยชน์ \ การจักรสานตะกร้าของคุณตาโอนั้นเกิดจากภูมิปัญญาที่ได้รับจากการสืบทอดจากบรรพบุรุษจากหมู่บ้านดอนหมากพริก ซึ่งมีต้นไม้ ต้นไผ่ นั้นเป็นวัสดุที่ใช้ในการจักรสานได้เป็นอย่างดี \ ในปัจจุบันเป้าหมายการจักรสานเพื่อสืบทอดจากบรรพบุรุษสู่ลูกหลานและสำหรับนักเรียนนักศึกษาที่สนใจเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งก็มีนักเรียน นักศึกษาได้ไปศึกษาเรียนรู้ภูมิปัญญานี้ด้วย ทั้งนี้ก็ยังเป็นรายได้เสริมให้กับครอบครัว\ พิกัด (สถานที่)\ \ \ \ ข้อมูลผู้ศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่น ปีการศึกษา 2560\ ชื่อผู้ศึกษา นางสาวชุติมากร จันทจิต \ หลักสูตร ประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู(ป.บัณฑิต) รุ่น 4 \ รายวิชา ความเป็นครู (800 5201) \ เน้นศึกษา ครูกับการอนุรักษ์และส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น \ คณะ ศึกษาศาสตร์ \ สถานที่ศึกษา มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ\ สถานที่ทำงาน โรงเรียนบ้านไผ่\ อาจารย์ผู้สอน\ 1 รองศาสตราจารย์ สำเร็จ คำโมง (ครูภูมิปัญญาไทย, ศิลปินมรดกอีสาน)\ 2 อาจารย์ ดร.พา อักษรเสือ\ 3 อาจารย์ ดร.ธีรภัทร โคตรบรรเทา\ 4 อาจารย์ สุชาดา ลดาวัลย์\ 5 อาจารย์ อัจฉริยะ วงษ์คำซาว\ 6 อาจารย์ บุญจันทร์ เพชรเมืองเลย

จำแนกตามระดับชั้น :   ประถมศึกษาปีที่ 1 (ป. 1), ประถมศึกษาปีที่ 2 (ป. 2), ประถมศึกษาปีที่ 3 (ป. 3), ประถมศึกษาปีที่ 4 (ป. 4), ประถมศึกษาปีที่ 5 (ป. 5), ประถมศึกษาปีที่ 6 (ป. 6), มัธยมศึกษาปีที่ 1 (ม. 1), มัธยมศึกษาปีที่ 2 (ม. 2), มัธยมศึกษาปีที่ 3 (ม. 3), มัธยมศึกษาปีที่ 4 (ม. 4), มัธยมศึกษาปีที่ 5 (ม. 5), มัธยมศึกษาปีที่ 6 (ม. 6), ปริญญาตรี , ปริญญาโท, ปริญญาเอก, ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) , ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.), ประกาศนียบัตรครูเทคนิคชั้นสูง (ปทส.) , การศึกษาตามอัธยาศัย

จำแนกตามสาขาวิชาของสื่อ :   การงานอาชีพและเทคโนโลยี, สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม, ศิลปะ

จำแนกตามลักษณะของสื่อ :   ข้อมูลปฐมภูมิ , รูปภาพ, ใบงาน